Het brein bepaalt ons (eet)gedrag (incl. tips om het te beïnvloeden)

Stel jij dingen makkelijk uit? Heb je last van eetbuien? Wil je naar de sportschool, maar ga je toch niet altijd? Heb je 1001 redenen waarom iets toch maar beter is om niet te doen? Lees dan vooral even verder, want dan is dit artikel zeker interessant. Ons reptielenbrein, ook wel ons oerinstinct, wil veiligheid en kiest dus graag voor de veilige weg. Zijn eetbuien een way of life geworden, dan zal het reptielenbrein er alles aan doen om dat zo te houden, ook al is het totaal niet helpend. Wil je sporten, maar was je altijd van het bankhangen? Dan zal ook hier je reptielenbrein je op de plek van de bank willen houden. Ik leer je graag meer over ons brein zodat je gaat snappen waar bepaalt gedrag vandaan komt én hoe je hier dus mee aan de slag kunt.

Waaruit bestaan onze hersenen?

Laten we beginnen bij het begin en dat is hoe ons brein is ingericht, zodat je de werking beter gaat snappen. We hebben 2 hersenhelften en die bestaan uit 3 delen, te weten:

1. Het mensenbrein (ook wel bekend als de neocortex)
2. Het reptielenbrein (ook wel bekend als de hersenstam)
3. Het zoogdierenbrein (ook wel bekend als het limbisch brein)

We zullen kort inzoomen op de verschillende delen:

Het mensenbrein

Hier zit eigenlijk ons vermogen om rationeel te denken, ons intellect en onze taalfunctie. Soms zeggen ze ook weleens dat het ons nieuwste brein is omdat het eigenlijk ‘nog maar’ 1 miljoen jaar bestaat. Met het mensenbrein kunnen we logisch nadenken en kun je problemen analyseren.

Het zoogdierenbrein

Dit deel van het brein ligt om het reptielenbrein heen. Hier zit onze emotie, motivatie en zaken die met sociaal gedrag te maken hebben. Wat dit deel eigenlijk doet is screenen van alle zintuiglijke informatie wat binnenkomt en gaat dit vervolgens vergelijken met opgeslagen herinneringen, zowel positief als negatief. Het wil vooral plezier en wil dan ook graag plezier beleven aan voeding, seks en sociaal contact. Dat gedrag herhaalt het dan ook graag. Alleen zorgt het ook dat je makkelijk gaat uitstellen, het welbekende uitstelgedrag; want het houdt niet zo van pijn, verdriet en angst. Het is gericht op korte termijn, het wil op korte termijn plezier, ook al geeft dat op lange termijn pijn.

Het reptielenbrein

Dit is het oudste gedeelte van ons brein, zo’n 500 miljoen jaar oud. Het heeft de leiding over onze vitale functies zoals onze ademhaling, de bloedsomloop, hartslag en onze temperatuur. Niet zo gek dat ik je nu ga vertellen dat dit deel van ons brein vooral gericht is op overleven. Want ja, als de vitale lichaamsfuncties het niet meer doen, is het snel klaar. Het regelt dus ons overlevingsinstinct (ja voeding dus) en onze voortplanting (seksueel gedrag). Ook al is het een deel van je brein, het denkt niet na en het kan ook niets onthouden. Het reageert vooral instinctief, zelfstandig en automatisch. Het ligt dus ook  buiten je directe bewustzijn, want als er gevaar is heb je geen tijd om te denken; dan is er alleen de keuze fight, flight of freeze.

Wat zegt het over je doelen behalen

Ons brein werkt in een samenspel tussen deze 3 delen én maken het gedrag wat we vertonen. Alleen deze samenspel is nog niet zo eenvoudig én veel mensen denken dat ze heel rationeel beslissingen nemen, toch blijkt niets minder waar. Ons denkbeeld hierin komt niet helemaal overeen met de werkelijkheid, onderzoeken tonen toch eigenlijk telkens aan dat in 95% van de tijd de reptiel in ons veel te zeggen heeft samen met het zoogdierenbrein én als we kijken naar diëten, verandering van voedingspatroon en leefstijl, dan kunnen we eigenlijk ook wel snappen dat dit klopt. Hoe vaak wilde je gaan sporten en ging je toch niet? Hoeveel keren ben je afgevallen en toch weer terug in gewicht aangekomen?

Kijk het reptielenbrein heeft een heel belangrijke functie, want op het moment er écht gevaar dreigt wil je wel dat je reageert. Bij écht gevaar wil je niet eerst nadenken en overwegen, nee dan wil je direct handelen. Dus dit deel van je brein is ook echt belangrijk. Het houdt op zijn zachtst gezegd alleen niet zo van verandering én ja… dat is toch een dingetje. Ze zeggen weleens het leven begint buiten je comfortzone, helemaal waar, maar je reptielenbrein, je oerinstinct gericht op overleven denkt daar echt anders over. Die wil veiligheid en ja binnen je comfortzone zit veiligheid is het idee van de reptiel.

Dat heeft dus niet alleen maar voordelen, want ja… ook al is kaas niet goed voor je, als jij blijft zeggen dat je echt niet zonder kunt én daar ook naar handelt, zal je reptielenbrein er alles aan doen om daar te blijven, ook al is het vicieuze cirkel. Bij emotie eten is dat hetzelfde, ook al doe jij nog zoveel pogingen; je reptielenbrein vind het veilig om door te blijven gaan met wat je deed, ook al is het niet goed voor je.

Hoe ga je jouw doelen dan halen

Misschien denk je nu dat het je vijand is, niets is minder waar. Je kunt het reptielenbrein laten buigen, buigen voor je nieuwe gedrag. Dat betekent wel dat je er echt mee bezig moet zijn, dat je heel bewust ermee aan de slag moet. Het reptielenbrein reageert instinctief, het denkt het beste met je voor te hebben, maar wil je vooral bij het oude houden. Als jij jouw nieuwe gedrag maar blijft herhalen gaat je reptielenbrein uiteindelijk ook mee!

Hoe doe je dat dan?
Bewustwording van dat dit deel is belangrijk én hé, wist je het nog niet, dan heb ik je het nu vertelt ;-). Die eerste stap van bewustwording is er dan nu. Je zult dus slimmer moeten worden, want ook al is je eerste instinctieve reactie misschien een oude gewoonte, met je menselijk brein (je rationeel denken) kun je echt kiezen wat je uiteindelijk doet. Dus zelfs als je al een koekje of stukje kaas gepakt (je eerste instinct), dan heb je nog altijd de keuze of je een heel pak of blok op eet. Uiteindelijk zul je gaan nadenken alvorens je dat ene koekje of stukje kaas pakt om het dan helemaal niet meer te doen.

Een handige manier is om te schrijven. Schrijven van je doelen, schrijven hoe je die doelen wilt gaan behalen. Bijvoorbeeld 2x in de week sporten (ik noem maar een voorbeeld). Schrijf over waarom je dat wilt, schrijf over wat je die 2x wilt gaan doen, bepaal de momenten dat je het wilt gaan doen en ga dan ook, zo train je jouw onderbewuste en komt het steeds meer in het directe bewustzijn.

Boekentip

Wil jij echt werk maken van een brein in balans? Dan kunnen we het boek “Overprikkeld brein” van Charlotte Labee van harte aanbevelen. In 10 weken kun je stap voor stap aan de slag met concrete handvatten om je brein en je leven weer in eigen hand te krijgen. Koop je het via onderstaande link, dan help je ons ook om voort te blijven bestaan omdat we een kleine commissie krijgen. Boekenprijzen staan vast, dus het kost jou niets extra. Win-Win!