Wat is PTSS? Posttraumatisch stess-stoornis, kortgezegd PTSS is een lange en heftige stressreactie op een schokkende gebeurtenis. Een schokkende gebeurtenis wat sporen achterlaat noemen we ook wel trauma. Wanneer je te maken hebt met PTSS dan heb je last van een constante stress, je kunt heel alert zijn en er kunnen ook verschillende lichamelijke klachten zich voordoen. Beetje bij beetje verlies je steeds meer grip op het leven.

Hoe ontstaat PTSS?

PTSS kan door verschillende gebeurtenissen ontstaan, ze hebben echter een ding gemeen en dat is dat ze schokkend zijn. Je hoofd en je lijf blijven bang voor gevaar, gevaar wat er niet meer is in het hier-en-nu. Na een traumatische gebeurtenis is het normaal dat je klachten hebt, maar wanneer deze na 4 weken niet weggaan of minder worden kan het zijn dat je PTSS ontwikkelt. Het kan zelfs jaren nadien nog ontstaan.

Voorbeelden van schokkende gebeurtenissen:

• Oorlog
• Overval
• Verkrachting
• Aanranding
• Heftig pesten
• Verwaarlozing

Het is niet zo dat iedereen die dit meemaakt PTSS zal ontwikkelen. Dat heeft ook te maken met factoren persoonlijkheid, hoe je werd opgevangen na de schokkende gebeurtenis en ook factoren als hoe lang duurde de gebeurtenis, hoe bang en hulpeloos heb je, je gevoeld. Ook van invloed, was het eenmalig of duurde het langer. Incest, heftige pesterijen, oorlogsgeweld zijn voorbeelden van langer durende gebeurtenissen.

Welke klachten

PTSS is een officiële diagnose en gaat gepaard met diverse klachten.

Klachten die horen bij PTSS zijn:

• Herbelevingen: het steeds opnieuw beleven van de gebeurtenis, dat kan zijn in de nacht, maar ook overdag. Je hebt hier geen invloed op, maar ze maken je wel heel erg bang, boos, verdrietig of je komt in een freeze reactie, waardoor je niets meer kunt. Hiervoor kunnen verschillende triggers zijn die doen denken aan de gebeurtenis, denk aan geluiden, geuren, opmerkingen, voorwerpen.
• Vermijdingsreactie: je wilt het liefst niet meer denken aan dat wat er gebeurd is, wat heel logisch is en hierdoor ga je dingen vermijden. Dat kan uiteenlopend zijn, zoals gesprekken, gedachten, gevoelens, maar ook activiteiten, je vervreemd voelen van anderen of het verdringen van (delen) van het trauma.
• Negatieve gedachten en gevoelens: doordat je onder constante stress staat, je wellicht minder goed slaapt vanwege vervelende nachtmerries, neemt je interesse in dingen af. Je kunt ook depressieve gevoelens ontwikkelen en schuldgevoel ervaren. Je kunt ook schaamte ervaren.
• Sterke prikkelbaarheid en spanning: je staat onder hoogspanning, dat kan er voor zorgen dat je moeilijk in slaap komt of juist lastig doorslaapt, je kunt woede uitbarstingen hebben, moeite met concentreren, heel erg waakzaam zijn of heel erg schrikken.

Op de site van PsyQ kun je een PTSS test doen om te zien of je klachten hebt die hier mogelijk verband mee houden.

Wat is complex PTSS?

Complex PTSS is geen officiële diagnose, toch zijn er wel steeds meer psychologen die hiermee werken. Naast bovenstaande PTSS klachten heb je dan ook te maken met:

• Emotieregulatie problemen: de controle over emoties is moeilijk, je raakt snel overspoeld en bent dan ook moeilijk te kalmeren.
• Negatief zelfbeeld: je vind jezelf niet goed genoeg en ziet jezelf als zwak of minder dan een ander.
• Dissociatie: wegraken uit het moment, delen van tijd kwijt zijn en losraken van jezelf of je omgeving zijn kenmerken van dissociatie
• Vertrouwen van anderen: je veilig voelen bij anderen of anderen durven vertrouwen is niet vanzelfprekend

Complex PTSS ontstaat vaker als gebeurtenissen langer duurden, extreem onveilig waren en vaak ook op jongere leeftijd gebeurden. Hierdoor ontstaat er ernstige schade in de ontwikkeling van je persoonlijkheid

Voorbeelden hiervan zijn:

• Incest
• Verwaarlozing
• Heftige pesterijen
• Mishandeling

Wat kun je doen bij PTSS?

Herstellen van PTSS is niet makkelijk en professionele hulp is nodig, maar dat is niet altijd direct beschikbaar helaas. Je kunt zelf ook dingen doen om (iets meer) grip te krijgen:

• Ga op zoek naar mensen die je durft te vertrouwen, doe het niet alleen! Waar je misschien geneigd bent tot terugtrekken is het juist belangrijk te kijken welke mensen je kunnen steunen, waar je mee kunt praten of misschien afleiding mee kunt zoeken.
• Probeer een dagritme te maken. Nachten kunnen soms lang zijn en de dag soms hopeloos, maar een vast moment om naar bed te gaan en weer op te staan, te kijken welke activiteiten je kunt doen (kan heel klein zijn) en vaste momenten van eten, gaat je helpen om (enigszins) grip te houden.
• Ga de natuur in! De natuur kan je rust en troost geven. Het kan een opgave lijken om te gaan, maar de natuur bezit echt helende krachten die je helpen iets meer rust te vinden.
• Eet en drink gezonde voeding. Juist als je jezelf niet fijn voelt niet altijd makkelijk, maar wat je in jouw lichaam stopt heeft een belangrijke invloed op hoe je, je voelt. Kies voor gezond.
• Beweeg! Dit kun je mooi combineren met de natuur, een lekkere stevige wandeling bijvoorbeeld. Het kan ook fietsen, zwemmen, fitness of iets anders wat je leuk vind zijn. Yoga kan ook heel helpend zijn, ik schreef daar eerder een artikel over.

Hulp zoeken

Hulp zoeken doe je het beste door naar je huisarts te gaan. Hij of zij kan je helpen met een verwijzing naar gespecialiseerde hulp. Welke dat is, is persoonlijk. Het kan ook zijn dat je niet durft te praten met mensen in je omgeving. Bijvoorbeeld vanuit schaamte of misschien vind je de stap naar de huisarts te groot? Er zijn ook verschillende (anonieme) hulplijnen op internet. Hier kun je jouw verhaal delen en soms ook helpen met het vinden van de juiste hulp. Afhankelijk waar je problemen mee te maken hebben hier een overzichtje (klik op de link als je meer informatie wilt):

• Centrum Seksueel Geweld 
• Fier (voor huiselijk geweld, seksueel geweld en ander geweld in afhankelijkheidsrelaties) 
• Psychosenet (Hét online zelfregiecentrum/herstelacademie voor psychosegevoeligheid, trauma, stemming en herstel)
• De Luisterlijn (dag en nacht een luisterend oor)
• 113 (voor als je aan zelfmoord denkt)

Blijf er niet alleen mee zitten, zoek hulp! Je bent het waard, want PTSS is alles behalve makkelijk én je hebt al een verschrikkelijke gebeurtenis moeten meemaken, je mag nu hulp vragen om dat op te lossen!

Boekentips

Er zijn verschillende boeken die ik je kan aanraden, maar Traumasporen is wel de eerste. Want trauma is niet iets wat in je hoofd zit, het zit ook (en vooral) in je lichaam. Dit boek geeft je daar een heel mooi inkijkje in. Geschreven door prof. dr. Bessel van der Kolk, toch wel dé expert als het gaat om PTSS.

Ben je meer op zoek naar een praktisch boek, dan kan ik je écht het boek “veilig in je lijf” aanraden, check dit artikel waar ik een uitgebreide boekrecensie schreef. Een andere boekrecensie schreef ik over “de nervus vagus als bron van herstel“. Minder praktisch als veilig in je lijf, maar de nervus vagus is wel een belangrijke zenuw in ons lichaam. Want je goed voelen, begint bij je veilig voelen.

Wil je het boek Traumaporen bestellen? Dat kan makkelijk via onderstaande link:
Het is een link waarmee Vitakracht een kleine commissie ontvangt en de site van kan blijven draaien, het kost jou niets extra. Het boek kost overal hetzelfde in verband met dat een vaste boekenprijs bij wet is geregeld.